აშშ სომხეთსა და აზერბაიჯანს ზანგეზურის დერეფნის მართვას სთავაზობს, - ამის შესახებ თურქეთში აშშ-ის ელჩმა, ტომ ბარაკმა ჟურნალისტებს განუცხადა.

თურქეთში აშშ-ის ელჩმა, ტომ ბარაკმა განაცხადა, რომ სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მოლაპარაკებების ხელშეწყობის მიზნით დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციამ ერევანსა და ბაქოს ზანგეზურის დერეფნის მართვის აშშ-სთვის გადაბარება შესთავაზა.

„ისინი 32 კილომეტრიანი გზის შესახებ კამათობენ, მაგრამ ეს უმნიშვნელო საკითხი არ არის. 32 კილომეტრიანი გზის საკითხი უკვე ათწლეულებია გაჭიანურებულია“, - განაცხადა ბარაკმა.

მისი თქმით, აშშ-ის მიერ დერეფნის მართვის გადაბარებისას საუბარია ასწლიანი იჯარის შესახებ.

„ასე რომ, რაც ხდება ის არის, რომ საქმეში ამერიკა ერევა და ამბობს: „კარგი, კონტროლს ჩვენ ავიღებთ. მოგვეცით 32 კილომეტრის სიგრძის გზა ასწლიანი იჯარით და ყველას შეგიძლიათ მისით ისარგებლოთ“, - აღნიშნა თურქეთში აშშ-ის ელჩმა.

ზანგეზურის დერეფნის პროექტი, რომლის შესრულებასაც ბაქო რამდენიმე წელია ითხოვს, ითვალისწინებდა აზერბაიჯანის ძირითადი ტერიტორიის ნახიჩევანის ავტონომიურ რესპუბლიკასთან, აქედან კი თურქეთთან დაკავშირებას. გზა სომხეთის სიუნიქისა და ირანის საზღვარზე უნდა გასულიყო. აზერბაიჯანს სურდა, რომ ამ გზაზე სომხეთს გადატანილი ტვირთები არ გაეკონტროლებინა, რასაც ერევანში საკუთარი სუვერენიტეტის დარღვევად აღიქვამდნენ.

როგორც რადიო თავისუფლების ინგლისურენოვანი სამსახური წერს, სომხეთი და აზერბაიჯანი სამშვიდობო შეთანხმების დასრულებას უახლოვდებიან, თუმცა პრობლემური რჩება სომხეთის კონსტიტუციის პუნქტი, რომლის ცვლილებასაც ალიევი ითხოვდა. კონსტიტუციის ერთ-ერთ პუნქტში ნახსენებია მთიან ყარაბაღთან "გაერთიანება". სომხეთის პრემიერმინისტრი, ნიკოლ ფაშინიანი მიანიშნებდა, რომ მზადაა ამ ჩანაწერის ცვლილებისთვის. თუმცა, RFE/RL-ს გამოკითხვები აჩვენებს, რომ ერევანში უმრავლესობა კონსტიტუციის ცვლილების წინააღმდეგია.

2024 წლის აპრილში სომხეთი და აზერბაიჯანი საზღვრების დელიმიტაცია-დემარკაციაზე საბოლოოდ შეთანხმდნენ. პროცესი ტავუშის პროვინციიდან დაიწყო. აქ სომხეთი აკონტროლებდა 4 სოფელს, რომლებიც აზერბაიჯანის საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებში შედიოდა. სოფლები ერევანმა ბაქოს დაუბრუნა. ამ პროცესს პრემიერმინისტრი ნიკოლ ფაშინიანის წინააღმდეგ მასშტაბური აქციები მოჰყვა. დემონსტრაციებს ტავუშელი მთავარეპისკოპოსი უძღვებოდა.

ზანგეზურის დერეფნის გახსნის მოთხოვნა აზერბაიჯანის მხარემ 2020 წლის მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტში გამარჯვების შემდეგ წამოაყენა. პრეზიდენტი ალიევი 2021 წლის აპრილში იმუქრებოდა, რომ თუ სომხეთი ამის წინააღმდეგი იქნებოდა, ისინი დერეფანს ძალით გაიყვანდნენ.